04 sty Czym jest rezyliencja i jak zbudować odporność psychiczną?
Wyobraźcie sobie, że w Waszym życiu dochodzi do wielu wydarzeń, których konsekwencje będziecie odczuwać przez wiele lat. Niektóre z nich są pozytywne, takie jak zdobycie dyplomu z najwyższą oceną końcową i dostarczają wiele radości. Jednak są też takie, które stanowią ogromne wyzwanie i mogą zburzyć Wasz dotychczasowy spokój np. problemy finansowe. Wówczas macie dwie możliwości, możecie się załamać i odpuścić albo zaakceptować to, co się zdarzyło i stawić temu czoła. Co wybierzecie? Jeśli wybór padnie na drugą opcję, to znaczy, że posiadacie wysoki poziom rezyliencji.
Czym jest rezyliencja?
Jest to termin, który pojawił się w psychologii w połowie XX wieku i oznacza umiejętność radzenia sobie w trudnych chwilach oraz akceptację różnego rodzaju wydarzeń, które mogą wpłynąć negatywnie na nasze samopoczucie. Rezyliencja lub też odporność psychiczna daje poczucie bezpieczeństwa oraz buduje pewność siebie, dzięki czemu każdy z nas jest w stanie sprostać rozmaitym przeciwnościom losu. Dzięki niej ludzie są w stanie zaadaptować się do nowego otoczenia, a także znieść silne emocje takie jak smutek, czy gniew.
Jej główną tezą jest przekonanie, że każdy człowiek niezależnie od wieku, majątku czy płci ma wpływ na swoje szczęście i na to, jak przeżyje swoje życie, dzięki temu rezyliencja ma zastosowanie zarówno w życiu prywatnym, jak i na płaszczyźnie zawodowej.
Warto przy tym pamiętać, że na samą odporność psychiczną składa się wiele cech, które wpływają na jej poziom. W zależności od ich zaawansowania poziom rezyliencji rośnie, dzięki czemu łatwiej sobie radzimy w różnych sytuacjach. Wśród tych cech można wyróżnić m.in. siłę, determinację oraz silne poczucie wartości pozwalające na jasną ocenę sytuacji i chęć działania.
Chociaż w tym momencie może Wam się wydawać, że każdy je posiada, to warto wiedzieć, że czasem życie i doświadczenia mogą wpływać na te cechy budująco bądź destrukcyjnie. Dlatego tak ważne jest, by w sobie rozwijać rezyliencję, w efekcie czego możemy doskonalić swój charakter oraz podejście do życia.
Jak zbudować odporność psychiczną?
Jedną z niezaprzeczalnie cennych umiejętności człowieka jest jego stały rozwój i adaptacja do otoczenia, w których przychodzi mu żyć. Dzięki temu jesteśmy w stanie na bieżąco reagować na różnego rodzaju sytuacje, które mają bezpośredni wpływ na nasze życie. Jednak należy pamiętać, że o to, co jest nam dane, należy dbać, ponieważ nasza osobowość jest jak mięśnie. Jeśli trenujemy – wzrastamy, jeśli nie podnosimy naszych umiejętności, one nikną. Dlatego warto pracować nad sobą, ponieważ wraz z naszym rozwojem, rośnie również nasza odporność psychiczna.
Jak to osiągnąć? Przede wszystkim warto zmienić sposób myślenia, ponieważ od tego właśnie zaczyna się cały proces. Ponadto można przygotować sobie listę prostych kroków, które nie tylko pomogą zacząć, ale przede wszystkim będą stanowić dla nas wskazówkę do samodoskonalenia się. Jest to proces, więc nie zbudujemy odporności psychicznej od razu. Czasami zrobimy kilka kroków do przodu, a niekiedy będziemy musieli cofnąć się o jeden krok.
Krok I – Współczucie
Jest to niezwykle ważna umiejętność, której deficyt można zauważyć we współczesnym świecie. W przypadku rezyliencji chodzi o współczucie sobie, dzięki czemu jesteśmy w stanie pogodzić się z tym, co się wydarzyło i uruchomić proces akceptacji. Dzięki temu mamy możliwość przepracować wiele problemów, nie tracąc przy tym szacunku do własnej osoby.
Krok II – Samoświadomość
W trakcie pracy nad podnoszeniem poziomu rezyliencji bardzo ważne jest poznanie siebie, na co składają się zarówno wady, jak i zalety. Świadomość własnego „Ja” pozwala na zrozumienie swoich potrzeb oraz na akceptacji swojego charakteru. To sprawi, że będziemy mogli się pogodzić ze wszystkimi wspomnieniami, zapanować nad emocjami i zachować wewnętrzną równowagę, dzięki której odporność psychiczna pozostaje niezachwiana i można rozpocząć przygotowania do kroku III.
Krok III – Doświadczenie i nauka
Codziennie spotykamy się z różnymi ludźmi, którzy posiadają swoją indywidualną historię. Również każdego dnia stykamy się z wieloma sytuacjami, które wzbudzają w nas ogrom emocji. Te wszystkie dni niosą za sobą naukę, którą powinniśmy doceniać. Jeśli przytrafiło nam się coś przykrego, to warto zapamiętać okoliczności i to, jak się wówczas czuliśmy. Dzięki temu w przyszłości do podobnych zdarzeń podejdziemy przygotowani na to, co może nas spotkać i nasza reakcja będzie wyważona i przemyślana. Lekcje płynące z przeszłości mogą nam pomóc w przyszłości, jeśli tylko przyjmiemy to, co szykuje los z pokorą i szacunkiem.
Krok IV – Hart Ducha
Wiara w swoje możliwości to fundament pozytywnych efektów. Jeśli uwierzycie, że można osiągnąć wiele dzięki swojej determinacji, chęci oraz silnej woli, wzrasta możliwość powodzenia. Ponadto nie spotkacie się z taką trudnością, która byłaby Was w stanie powstrzymać.
Krok V – Wdzięczność
Jest to jeden z trudniejszych kroków, ponieważ większość ludzi nie potrafi cieszyć się tym, co ma niezależnie od tego, czy dotyczy to osób, czy rzeczy materialnych. Takie podejście skutecznie wprowadza do życia szereg negatywnych emocji, takich jak zawiść, smutek czy gniew. A wystarczy spojrzeć na to, co się ma i po prostu podziękować. Możecie być pewni, że to ukoi wszystkie nerwy i przywoła wspomnienia, które warto pielęgnować, ponieważ to właśnie one wprowadzają do życia radość i przywołują uśmiech na twarzy w trudnych chwilach.
Krok VI – Pewność siebie
Pomaga w podejmowaniu wielu decyzji, ponieważ dzięki wierze w swoje możliwości wzrasta poczucie wartości. Osobom, którym przeważnie towarzyszą kompleksy, jest znacznie trudniej osiągnąć cel, ponieważ uważają, że nie są godni sukcesu, a jeśli nawet, to nic w ich życiu się nie zmieni.
Krok VII – Spokój ducha
To również wyzwanie XXI wieku. Bardzo trudno osiągnąć wewnętrzną harmonię, ponieważ wiele elementów takich jak technologia stanowi narzędzie, które naraża nas na wiele negatywnych czynników będących m.in. przyczyną spadku dobrego samopoczucia. To wpływa również na własne poczucie wartości, a te w dzisiejszych czasach jest bardzo kruche i łatwo je zniszczyć. Dlatego w wolnych chwilach warto oddać się swoim pasjom, które działają kojąco na nas kojąco, szczególnie po bardzo ciężkim dniu. Ponadto nie zapominajcie, że gniew jest złym doradcą i często prowadzi do wielu nieporozumień, więc pamiętajcie o tym, by zadbać o swój wewnętrzny spokój.
Krok VIII – Motywacja
Każdy z nas posiada w swoim otoczeniu osoby lub przedmioty, które są dla nas ważne. Ponadto wszyscy mamy marzenia i przeważnie staramy się dążyć do ich spełnienia, dlatego bardzo ważnym czynnikiem w naszym życiu jest motywacja. To właśnie ona nas budzi w nas chęć do działania i daje nam poczucie siły, dzięki której chcemy osiągnąć swoje cele. Rodzina, perspektywa awansu czy chęć podróżowania, mogą być inspiracją, która pozwoli na poczucie bezpieczeństwa, co jest niezwykle ważne dla równowagi psychicznej i stabilności emocjonalnej.
Krok IX – Więź
Silna więź z bliską osobą jest niezwykle ważnym aspektem w życiu każdego z nas, nieważne czy chodzi o członka rodziny, czy przyjaciela. Dzięki ludziom, którzy nas wspierają, nasza odporność psychiczna rośnie. Rodzi się w nas pewność, że niezależnie od tego, jak potoczy się nasze życie, zawsze znajdą się przy nas ludzie, którzy zawsze nam pomogą. Świadomość tego pozwala nam na zmierzenie się z wieloma przeciwnościami losu, ponieważ wiemy, że nie jesteśmy sami i zawsze znajdzie się ktoś, kto poda nam pomocną dłoń.
Krok X – Odwaga
Ten krok jest kluczowy, ponieważ odwaga popycha nas do działania. Jeśli przepracowaliśmy nasze obawy i wątpliwości, czujemy się pewni siebie i mamy kogoś, kto nas wspiera, mamy świadomość że nic nie stoi nam na przeszkodzie w dążeniu do szczęścia. Brakuje nam zatem odwagi, by po nie sięgnąć. Mając świadomość swoich atutów, będziemy w stanie przezwyciężyć strach i zawalczyć o swoją przyszłość.
Krok XI – Pragnienia
W czasie rozwijania swojej rezyliencji warto pamiętać o swoich pragnieniach, ponieważ te mogą stanowić wskazówki, jak pokierować swoim życiem. Mając już te drogowskazy, będziecie w stanie zaplanować każdy swój krok, a świadomość posiadania pozostałych cech, pozwoli Wam na to, by pewnie, aczkolwiek spokojnie osiągać swoje wyznaczone cele.
Krok XII – Wielkoduszność
Ważne jest, aby nie być biernym wobec osób, które nas zraniły. Dobrze jest mimo wszystko się nie poddawać i nie żywić urazy do tych osób, a ich zachowanie przekuć w motywację do działań. Takie zachowanie pomoże nam uwolnić się od ciężaru złych doświadczeń i zaplanować swoją przyszłość z dala od negatywnych emocji.
Dbając o swój rozwój, budujemy nie tylko swoją odporność psychiczną, ale również uczymy się funkcjonować w społeczeństwie pomimo różnic międzyludzkich. Jest to kluczowe, ponieważ w życiu warto dążyć do spełnienia, a by to osiągnąć, należy wybudować indywidualną barierę ochronną, która pozwoli przetrwać swoiste ataki, jakie potrafi zorganizować życie. Jeśli pragniecie dążyć do szczęścia, to pamiętajcie przede wszystkim o trzech zasadach, które są fundamentem rezyliencji i podłożem, dla dalszych działań:
1. Dbanie o zdrowie – jeśli chcemy walczyć o swoje, musimy zadbać o siebie. Zdrowie zarówno psychiczne, jak i fizyczne, to podstawa, która daje nam siłę, by mierzyć się z wieloma trudnościami.
2. Postawienie sobie celu – stagnacja nigdy nie jest dobrym rozwiązaniem, ponieważ z biegiem czasu odczuwamy frustracje związaną z niespełnionymi marzeniami. Dlatego, jeśli zadbamy o swoje marzenia i postawimy sobie cel w życiu, tym chętniej będziemy je realizować i będziemy odczuwać szczęście.
3. Pomoc sobie i innym – to często niedoceniany aspekt życia, przez co często dochodzi do nieporozumień. Wzajemna pomoc potrafi wnieść do naszego życia wiele dobrego i warto o tym pamiętać, ponieważ stykając się z problemami, świadomość tego, że możemy pomóc sobie lub innym, potrafi wiele zmienić. Człowiek czuje się pewniej, ponieważ ma świadomość, że nie musi się mierzyć z trudnościami sam.
Co daje nam rezyliencja?
Rezyliencja to narzędzie, które pomaga nam kontrolować naszą rzeczywistość i dbać o nią na własnych zasadach. Dzięki niej możemy osiągnąć postawione cele niezależnie od tego, czy dotyczy on życia prywatnego, czy zawodowego. Osoby, które posiadają wysoką odporność psychiczną, potrafią zaakceptować, to co ich spotyka, bez wybielania złych wydarzeń czy tłumaczenia ich okoliczności. Ponadto nie roztrząsają przeszłości ani nie analizują przyszłości, dzięki czemu mogą zadbać o to, co dzieje się tu i teraz, a jest to cenna umiejętność, która pozwala na realizowanie się bez negatywnych wspomnień czy obaw.
Niezaprzeczalnym atutem jest też umiejętność odcięcia się od toksycznych ludzi, którzy w dużej mierze wpływają na nasze samopoczucie oraz decyzje. Jeśli więc czujemy, że ktoś burzy nasz pozytywny świat, to dobrym posunięciem będzie rezygnacja z kontaktu taką osobą.
Warto również pamiętać, że wszystkie czynniki składające się na rezyliencję, dają możliwość przyjmowania życia takim, jakim jest. Niezależnie od tego, co oferuje, osoby o wysokiej odporności psychicznej nie wypierają złych emocji, tylko je akceptują, dzięki czemu potrafią przyjąć trudne momenty z pokorą, nie obarczając przy tym innych, a także siebie, co jest kluczowym aspektem pozwalającym na rozwój silnej osobowości.
Zagrożenia wynikające z braku odporności psychicznej
Jeśli jeszcze zastanawiacie się, czy warto rozwijać swoją odporność psychiczną, to weźcie pod uwagę, jakie mogą być konsekwencje wynikające z zaniechania pracy nad wcześniej ukazanymi cechami. Osoby, które sobie nie radzą w otaczającej ich rzeczywistości, są często narażone na wiele czynników stresogennych, które mogą prowadzić do m.in. do problemów zdrowotnych, zarówno w sferze fizycznej, jak i psychicznej, uzależnień oraz zamknięcie się na innych, którzy pragną nam pomóc.
Ponadto nie dbając o rozwój rezyliencji możemy doprowadzić do takich zaburzeń jak nerwica, stany lękowe, a nawet depresja, która wymaga już interwencji lekarskiej. Dlatego warto zadbać o tę kwestię w naszym życiu, ponieważ trenując nasz charakter, możemy osiągnąć naprawdę wiele, w efekcie czego będziemy mogli cieszyć się spokojnym i szczęśliwym życiem.