18 lut Depresja u mężczyzn – jak rozpoznać i pomóc?
Męska depresja cały czas jest tematem tabu. Stereotypowy mężczyzna jest silny, odpowiedzialny, a emocje trzyma na wodzy. Ponadto żyje pod presją i musi spełniać oczekiwania szefa, pracownika, rodziny. Od dziecka powtarza się chłopcom, żeby nie okazywali słabości. W dorosłości płeć męska maskuje przed światem swoje uczucia i żyje w przekonaniu, że ze wszystkim trzeba radzić sobie samemu. Mężczyzna ma walczyć, imponować – nie ma tu miejsca na łzy, tylko na obowiązki i zadania.
Na depresję chorują zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Choroba nie wybiera płci. U każdej osoby objawy mogą przybierać inną formę, a niekiedy depresja jest maskowana przez inne zaburzenia. Z tego względu ważna jest konsultacja ze specjalistą, ponieważ depresję można skutecznie leczyć za pomocą psychoterapii i farmakoterapii. W naszym kraju statystyki dotyczące samobójstw u mężczyzn nie są optymistyczne. Cztery razy częściej niż kobiety podejmują decyzję o zakończeniu życia.
Kryteria diagnostyczne depresji u mężczyzn
Kryteria diagnostyczne depresji uwzględniają obniżony nastrój, smutek, trudności z odczuwaniem przyjemności, problemy ze snem, apetytem, koncentracją i inne. U mężczyzn depresja może wyglądać inaczej – dominuje złość, agresja, zachowania ryzykowne czy nadużywanie substancji psychoaktywnych. Mężczyzna, który cierpi na depresję czuje, że stracił swoją sprawczość i samoocenę. Niekiedy pojawia się pracoholizm lub przymus bycia zajętym, aby nie zmierzyć się z emocjami i myślami. To nie są klasyczne symptomy, które kojarzą się z depresją. To nie znaczy, że nie pojawia się obniżony nastrój czy smutek, ale warto mieć uważność na specyficzne objawy, które wymieniłam powyżej.
Mężczyźni w odróżnieniu od kobiet częściej koncentrują się na rozwiązaniu problemu. Nie zawsze będą mówić o smutku czy przygnębieniu, więc trudniej będzie rozpoznać depresję, skoro teoretycznie nie spełniają kryteriów. Z kolei kobiety zazwyczaj próbują odreagować negatywne emocje, np. szukają wsparcia, rozmawiają z przyjaciółmi, rodziną.
Kobiety i mężczyźni odczuwają podobne emocje, ale mogą inaczej je wyrażać. Płeć męska częściej reaguje poirytowaniem, rozdrażnieniem, wybuchami złości czy wycofaniem emocjonalnym. Może być to efekt stereotypów i stygmatyzacji, które są mocno zakorzenione w naszej kulturze.
Jakie zachowania powinny nas zaniepokoić?
- nagłe wybuchy złości, okazywanie gniewu,
- unikanie kontaktów z bliskimi,
- izolowanie się,
- nadużywanie alkoholu,
- zbyt szybka jazda samochodem,
- kompulsywne jedzenie lub odmawianie posiłków,
- zaniedbywanie obowiązków w domu i pracy.
Przyczyny depresji u mężczyzn
Predyspozycje psychiczne, uwarunkowanie społeczne, biologiczne mogą zwiększać ryzyko zachorowania na depresję. Czasami czynnikiem wyzwalającym depresję jest pozytywne wydarzenie jak np. awans w pracy, narodziny dziecka. Związane są one z dużymi zmianami w życiu, którym towarzyszą silne emocje. Zawsze jest to kwestia indywidualna.
Przyczynami depresji mogą być również traumatyczne wydarzenia, choroba lub śmierć bliskiej osoby, niepełnosprawność, zaburzenia sprawności seksualnej, brak umiejętności radzenia sobie ze stresem, brak wsparcia i inne.
Czasami tak jest, że trudno jest określić przyczynę depresji. Teoretycznie mamy pracę, rodzinę, zdrowie, hobby, przyjaciół, a i tak towarzyszy nam obniżony nastrój.
Bardzo ważne są również normy kulturowe. Wydaje mi się, że w naszym społeczeństwie chłopcy cały czas są tak wychowywani, aby tłumić emocje i nie pokazywać łez. Przez to mężczyźni mogą odczuwać wstyd, kiedy na powierzchnię wypływają nieprzyjemne uczucia, dlatego rzadko szukają wsparcia i pomocy. Często też nie dostrzegają objawów depresji lub je bagatelizują przez dłuższy czas.
Z jednej strony na depresję częściej chorują osoby, mające osobowość depresyjną, czyli przeważnie człowiek jest smutny, sentymentalny i rozpamiętuje porażki. Na drugim biegunie jest osoba z dużymi aspiracjami, sukcesami, która stale podnosi sobie poprzeczkę. Kiedy następuje upadek, może pojawić się myśl „jeśli nie będę szefem, to będę nikim”.
Jak wspierać mężczyznę w depresji?
Depresja to choroba, którą można skutecznie leczyć. Warto powiedzieć bliskiej osobie, że nie jest to słabość, a nieleczona depresja może prowadzić do samobójstwa. Oczywiście każdy samodzielnie podejmuje decyzje, ale czasami potrzebuje bodźca, który popchnie w kierunku działania.
Warto również sięgnąć po fachowe książki, artykuły, aby dowiedzieć się jak najwięcej o depresji. Wtedy łatwiej jest zrozumieć chorego i udzielić mu wsparcia.
Dobrze jest być blisko, ale nie narzucać się. Na pewno pomocna jest świadomość, że w każdej chwili chory ma na kogo liczyć.
Pomocne będą zwroty:
- „Nie jesteś szalony. Nie jesteś z tym sam”,
- „Jestem tutaj, aby Cię wspierać”,
- „Jesteś dla mnie ważny. Nie zostawię Cię z tym”,
- „Nie zawsze w pełni rozumiem, co czujesz, ale Ci współczuję”.
Na pewno warto unikać mówienia „weź się w garść”, „nic się nie dzieje”. Zdecydowanie zrozumienie i akceptacja stanu chorującego na depresję są najlepszym wsparciem. Należy nie zaprzeczać istnieniu choroby i nie sugerować, że to jest „niemęskie”. Nie powinno się oczekiwać natychmiastowej poprawy i wymuszać ważnych decyzji życiowych.
Zapraszam do podzielenia się swoimi refleksjami na temat wsparcia mężczyzn w depresji.